Truyền thuyết về Tỳ Hưu – Con vật linh thiêng
Gần đây giới sành chơi thường sắm cho mình một con Tỳ Hưu để mang trên người hoặc đặt trong nhà. Tỳ Hưu có thể được làm nhẫn đeo tay, mặt dây hoặc để trong người với mong muốn mang lại may mắn và lợi lộc. Hoặc đặt trong nhà để tránh tà khí và sinh lợi. Thế nhưng Tỳ Hưu là gì? Và tác dụng của nó ra sao thì chắc ít người biết được.
Nguồn gốc của Tỳ Hưu
Truyền thuyết về Tỳ Hưu được xuất phát từ chin loại con của Rồng. Rồng sinh ra chín con, là chín loài thần thú nhưng không phải là rồng. Chín loài ấy, có 2 thuyết khác nhau, với thứ tự cũng khác nhau:
Thuyết 1: Tỳ hưu – Nhai xế – Trào phong – Bồ lao – Toan nghê – Bí hí – Bệ ngạn – Phụ hí – Si vẫn.
Thuyết 2: Bí hí – Si vẫn – Bồ lao – Bệ ngạn – Thao thiết – Công phúc – Nhai xế – Toan nghê – Tiêu đồ
Đặc điểm của các loài này được cho là như sau:
1. Tỳ Hưu (Tu Lỳ): Tỳ Hưu đầu như Kỳ Lân, có một sừng, thân của gấu, có cánh trên lưng. Tỳ Hưu một sừng là giống cực kỳ hung dữ, chuyên cắn hút tinh huyết của các loài yêu quái, ma quỷ nên còn gọi là con Tịch Tà. Loại Tỳ Hưu hai sừng là loài chuyên hút vàng bạc, châu báu trong trời đất nên được cho là con vật giữ tài lộc hay còn gọi là Thiên Lộc. Khi đó Tỳ Hưu có đặc điểm miệng to, ngực to, mông to nhưng không có hậu môn (chỉ để hút vào mà không làm mất đi cái gì). Nếu thỉnh một cặp Tỳ Hưu thì con cái là Tỳ, con đực là Hưu.
Tu Lỳ là kiện tác của Tỳ Hưu, với tư thế cuộn tròn, lưỡi cong, răng sắc đón lộc và giữ của. Khi mua Tỳ Hưu rất dễ bị nhầm thành Chó Trời , không hề có tác dụng tốt cho gia chủ.
Tỳ Hưu cũng có đặc điểm là thích âm nhạc, có tài thẩm âm. Vì thế nên Tỳ Hưu thường được khắc trên đầu cây đàn hồ cầm, nguyệt cầm, tì bà.
2. Nhai Xế (Nhai tí): loài mình rồng, đầu chó sói, cương liệt hung dữ, khát máu hiếu sát, thích chém giết chiến trận. Vì thế Nhai Xế được khắc ở thân vũ khí: ngậm lưỡi phủ, lưỡi gươm đao, trên vỏ gươm, chuôi cầm khí giới để thêm phần sát khí.
3. Trào Phong: có thân phượng, có thể hóa thành chim, đặc điểm thích sự nguy hiểm, nhìn ra vọng rộng. Do đó Trào Phong được tạc ngồi trên nóc nhà, đầu mái nhà nhìn về phía xa.
4. Bồ Lao: thích tiếng động lớn, âm thanh vang dội, vì thế quai chuông khắc hình Bồ Lao hai đầu quay ra hai bên ôm chặt quả chuông.
5. Toan Nghê: hình thù giống sư tử, thích khói lửa, mùi thơm, nuốt khói phun sương. Do đó Toan Nghê được khắc trên các lư hương, đỉnh trầm, ngồi trầm mặc trên đỉnh hay bám hai bên.
6. Bí Hí còn gọi là Quy Phu: giống con rùa, thích mang nặng, có thể cõng được tam sơn ngũ nhạc không bao giờ mỏi. Vì thế Bí Hí cõng bia, trụ đá, nhiều người nhầm với rùa.
7. Bệ Ngạn (Bệ hãn) còn gọi là Hiến chương: như con hổ, thích nghe phán xử, phân định; vì thế Bệ Ngạn được tạc ở công đường, nhà ngục, trên các tấm biển công đường.
8. Phụ Hí: mình dài giống rồng, thích văn chương thanh nhã, lời văn hay chữ tốt. Vì thế Phụ hí tạc trên đỉnh hoặc hai bên thân bia đá.
9. Si Vẫn (Li vẫn, Si vĩ): miệng trơn họng to, rất thích nuốt các vật lớn, lại có thể phun nước làm mưa. Vì thế Si Vẫn được tạc trên nóc nhà để phòng hỏa hoạn, khác với Trào Phong là đầu quay vào trong, nuốt lấy xà nhà hoặc bờ nóc.
10. Thao Thiết: thích ăn uống, càng nhiều đồ ăn càng tốt. Vì thế được khắc trên các vạc lớn, lại tượng trưng cho việc thu lấy tài lộc giống Tì Hưu.
11. Công Phúc (Bát phúc, Bát hạ): thích nước, nên được khắc tạc ở chân cầu, đê đập, cống nước để canh giữ.
12. Tiêu Đồ (Thúc đồ, Phô thủ): đầu giống sư tử, thích sự kín đáo yên tĩnh. Vì thế được tạc ngoài cửa, ngụ ý giữ yên cho ngôi nhà. Đầu Phô Thủ ngậm thêm cái vòng để khách đến dùng nó mà gõ.
Tương Truyền về Tỳ Hưu
Tương truyền, thời vua Minh Thái Tổ khi lập nghiệp gặp lúc ngân khố cạn kiệt, vua rất lo lắng. Trong giấc mơ vàng, vua thấy có con vật đầu lân mình to, chân to lại có sừng trên đầu xuất hiện ở khu vực phía trước cung điện nuốt nhanh những thỏi vàng ròng sáng chói mang vào trong cung vua.
Theo thầy phong thủy tính toán, khu vực xuất hiện con vật ấy là cung tài và đất ấy là đất linh, như vậy, theo đó giấc mơ đã ứng với việc trời đất muốn giúp nhà vua lập nghiệp lớn. Sau đó vua Minh Thái Tổ cho xây một cổng thành to trên trục Bắc Nam, đường dẫn vào Tử Cấm thành, ngay tại cung tài ấy.
Con linh vật ấy có mặt giống con lân đực nhưng lại có râu, mình to, mông to như mông bò, đuôi dài, có chùm lông đuôi rậm. Con vật này không ăn thức ăn bình thường mà chỉ ăn vàng, bạc, đặc biệt nó không có hậu môn, do vậy vàng bạc nó ăn vào không bị thoát đi đâu, cho dù no căng bụng.
Sau khi có linh vật ấy, ngân khố nhà Minh ngày càng đầy.Sau đó, vua cho tạc tượng con linh vật trên bằng ngọc phỉ thúy và đặt trên lầu cao của khu “Tài môn”. Từ đấy, nhà Minh ngày càng mở rộng địa giới và trở thành triều đại giàu có.
Khi nhà Mãn Thanh lên ngôi vua, họ vẫn rất tin vào sự mầu nhiệm của con vật linh kia và đặt tên cho nó là con Kỳ Hưu hay cũng gọi là Tỳ Hưu. Nhà Thanh cho tạc nhiều tượng con Tỳ Hưu đặt tại cung vua và hoàng hậu. Các cung công chúa, hoàng tử đều không được đặt con Tỳ Hưu. Các quan càng không được dùng cho nhà mình, bởi quan không được giàu hơn vua.
Thời ấy, ai dùng thứ gì giống vua dùng là phạm thượng. Nhưng với sự linh nghiệm của con vật này khiến các quan lại lén lút tạc tượng con Tỳ Hưu đặt trong phòng kín, ngay cung tài nhà mình để “dẫn tiền vào nhà”.
Muốn tạc tượng phải gọi thợ điêu khắc và thế là thợ điêu khắc cũng tự tạc cho mình một con để trong buồng kín, cầu tài. Cứ thế, các đời sau, con, cháu thợ khắc ngọc cũng biết sự linh nghiệm ấy mà tạc tượng Tỳ Hưu để trong nhà, cầu may.
Tại sao Tỳ Hưu tạc bằng các loại đá quý tự nhiên thì mới linh? Người Trung Quốc quan niệm rằng chữ Vương có một dấu chấm (.) thành chữ Ngọc, nghĩa là ai dùng ngọc là người vương giả, giàu sang. Do vậy phải tạc bằng ngọc quý thì mới linh nghiệm mà ngọc tự nhiên thì mới quý.
Truyền thuyết về loài Tỳ Hưu
Liên quan tới con vật linh thiêng Tỳ Hưu có nhiều truyền thuyết đáng để ta phải lưu ý. Nó có thể làm mất một triều đại hoặc làm bại một gia đình.
Chuyện Tỳ Hưu với Hoà Thân
Thiếu thời nhà Hòa Thân rất nghèo, nghèo đến nỗi không có đủ 10 lượng bạc nộp cho quan để xin nhận lại chức quan nhỏ của cha truyền lại. Nhờ ông Liêm (sau này là cha vợ) cho 10 lạng bạc mà Hòa Thân có cơ hội bước vào quan trường. Thời vua Càn Long, Hòa Thân là nhân vật “dưới một người trên triệu triệu người”. Ngân khố nhà vua ngày càng vơi mà nhà Hòa Thân ngày càng giàu với câu nói nổ tiếng “Những gì nhà vua có thì Hoà Thân có, còn những gì Hoà Thân có thì vua chưa chắc đã có”.
Đến khi Hòa Thân bị giết quan quân đã tá hỏa khi thấy tài sản Hòa Thân bị tịch thu nhiều gấp 10 lần ngân khố nhà vua đang có. Hòa Thân có 2 vật trấn trạch được cất giấu trong hòn giả sơn trước nhà đó là con Tỳ Hưu và chữ Phúc do chính vua Khang Hy viết tặng bà nội, nhân ngày mừng thượng thọ. Khi đập vỡ hòn giả sơn, các quan mới phát hiện trong núi đá ấy có con Tỳ Hưu, mà con Tỳ Hưu của Hòa Thân to hơn Tỳ Hưu của vua. Ngọc để tạc con Tỳ Hưu của Hoà Thân là ngọc phỉ thúy xanh lý mát rượi, trong khi vua chỉ dám tạc bằng bạch ngọc. Bụng và mông con Tỳ Hưu của Hòa Thân to hơn bụng, mông con Tỳ Hưu của vua và như thế khiến Hòa Thân nhiều vàng bạc hơn vua.
Sau khi tịch thu con Tỳ Hưu, nhà vua không thể tịch thu chữ “Phúc” kia được bởi chữ Phúc đã được gắn chết vào đá hồng ngọc; nếu đập đá ra lấy chữ thì đá sẽ vỡ, như thế thì phúc tan. Mà chữ thì do vua Khang Hy viết nên không ai dám phạm thượng. Thế là đành để “Phúc” lại cho nhà Hòa Thân, có lẽ vì thế nên dù phạm nhiều tội tày đình nhưng Hòa Thân chỉ chết một mình, thay vì phải bị tru di tam tộc.
Chuyện Tỳ Hưu với nhà Thanh
Trước khi quân đội nhà Thanh nhập quan ải tiến chiếm giang sơn Đại Minh (hồi đó còn là Mãn Châu – tộc Nữ Chân dòng Đại Kim) đã nghiên cứu rất kĩ về văn hóa, phong thủy, biết rằng nhà Đại Minh long mạch đế vương còn thịnh lắm, nếu không phá được phong thủy của Bắc Kinh thì không thể nào chiếm chọn Trung Nguyên được, mà có chiếm được cũng không thể giữ được vì Trung Nguyên rộng lớn, Mãn Châu sẽ nhanh chóng bị nuốt chửng và bị đồng hóa. Trong truyền thuyết, Lưu Bá Ôn đã từng để lại lời dặn cho nhà Minh rằng muốn Đại Minh trường tồn thì phải giữ gìn đặt con Tỳ Hưu trên lầu thành Đức Thắng Môn, mặt ngoảnh về phía Vạn Lý trường thành để trấn áp dân Hung Nô, dân Nữ Chân. Chừng nào mặt Tỳ Hưu còn ngoảnh về phương ấy thì Đại Minh còn.
Mãn Châu biết được truyền thuyết ấy, biết được Sùng Chinh rất tin tưởng vào con Tỳ Hưu này, nên nghĩ ra 1 kế, cho 1 đại sư về phong thủy của mình, lập kế chiếm được lòng tin tưởng của Sùng Chinh, sau đó mới xui Sùng Chinh xoay lại con Tỳ Hưu vào, hướng về nội đô. Vận khí nhà Minh đã hết , Sùng Chinh đã nghe lời xui khiến, và giặc giã nổi lên khắp nơi, đầu tiên là Sấm Vương Lý Tự Thành (cũng là 1 anh hùng áo vải), và sau đó là sự cố Ngô Tam Quế mở ải Sơn Hải Quan, dẫn quân Thanh nhập quan ải. Nhà Minh tuyệt diệt, Sùng Chinh phải tự tay chém Trường Bình công chúa rồi treo cổ tự vẫn.
Bài do TS Phạm văn Long sưu tầm
Đọc rất nhiều bài viết về tỳ hưu rồi mà mình vẫn chưa thấu hết về tỳ hưu, ngay cả trên website của mình cũng được đăng bài truyền thuyết về rồng sinh 9 con, nhưng mà đăng thì cứ đăng chứ thực sự không hiểu hết. Tại có nhiều nguồn thông tin quá. Có một điều là nhiều người dùng tỳ hưu đồng của em đều phản hồi lại là đặt tỳ hưu trong két sắt có tác dụng giữ tiền và chiêu tài rất tốt. Blog của bạn thực sự có rất nhiều kiến thức cần lưu giữ
Các chú oi!
Vậy là có 2 loại tỳ hưu đúng không ạ ! Cháu có nên thỉnh 4 con không ạ ! 2 con 2 sừng và 2 con 1 sừng !
Nhưng hình như cháu không thấy tỳ hưu 2 sừng !
Thật quá buồn khi mới thỉnh được chú tỳ hưu từ Đức Thắng Môn về đặt được trên bàn thờ vài hôm thì hôm nay mẹ em lỡ tay làm rơi vỡ. Chẳng biết phải nói sao nhưng vốn đặt lòng tin hết mực vào tín ngưỡng cũng như phong thủy nên tâm trạng đang bị ảnh hưởng nặng nề.
Mọi người nghiên cứu nhiều có thể cho em biết nếu gặp trường hợp như vậy thì phải xử lý ra sao không? Em gắn tạm keo vào nhưng trong lòng thì chán chường không thể chịu được? Có nên thả chú này đi để thỉnh chú khác không ạ? 😦
[…] Xem thêm ở Đây […]
[…] (Trích dẫn từ: Thông tin về 9 con của rồng -1- ) […]
Phàm Sở Hữu Tướng Giai Thị Hư Vọng (tất cả những cái có hình tướng đều là giả rối) trích kinh KIM CƯƠNG .Chẳng qua do con người tô vẽ nên thôi! Còn mọi việc đều có nhân quả cả! Đều do Mình Định Mệnh Mình , bản thân không quyết được còn phụ thuộc vào ai?
mệnh là do trời định, nhưng vận trình có thể thay đổi, trong đân gian có câu: ” xoa đầu Tỳ Hưu một cái vận trình thịnh vượng, xoa tiếp một cái tài vận cuồn cuộn, xoa Tỳ Hưu 3 cái bình bộ thanh vân……………. còn gì nữa? mời bạn đọc tiếp.
giới thiệu về tỳ hưu (pixiu, pi xié)
1, fabulous wild beast _ là một loài thú hoang hung mãnh trong sách cổ. cũng theo sách cổ thì loài bảo thú này có phân biệt đực cái, nhưng đến thời nay thì không còn phân biệt nữa. Trước kia người ta chia ra thành 2 loại một sừng gọi là Thiên Lộc, và hai sừng gọi là Tịch Tà. Sau đó cũng không còn phân biệt nữa, bây giờ tạo dáng Tỳ Hưu đa số chọn tạo hình 1 sừng làm chủ đạo. Ở miền bắc TQ người ta thích gọi loài bảo thú này là Tịch Tà,còn ở miền nam người ta thích gọi là Tỳ Hưu. Thiên Lộc cúng là tên gọi của Tỳ Hưu nhưng người ta rất ít dùng, còn có người gọi Tỳ Hưu là Quái Thú hay Tứ Bất Tượng. Thức ăn của Tỳ Hưu là vàng bạc châu báu, nạp tiền tài bốn phương. Theo truyền thống thì người TQ có tập tục bày Tỳ Hưu, cũng giống như Long Sư Tỳ Hưu có tác dụng xua đuổi tà khí, đem lại may mắn hạnh phúc cho chủ nhân.
2, brave troop _ ví von với quân đội hùng dũng.
3, người xưa dùng để gọi cho loài Gấu mèo lớn, Sư Tử đá mà chúng ta thấy ngày nay có thể là Tỳ Hưu.
tác dụng của Tỳ Hưu và kỳ lân có nhiều điểm không giống nhau. Kỳ lân là loài nhân thú, còn Tỳ Hưu là loài bảo thú rất hung mãnh có khả năng trấn trạch tịch tà và hộ tâm cho chủ nhân đặc biệt mạnh.
1, có tác dụng trấn trạch tịch tà, đặt Tỳ Hưu trong nhà có thể làm cho gia vận chuyển biến tốt, tăng cường vận tốt, xua đuổi tà khí, có công hiệu trấn trạch, trở thành thần bảo hộ trong gia đình, giúp hợp gia bình an.
2, có tác dụng vượng tài, ổn tài ( tiền tài ổn định và thịnh vượng ) cho nên những người làm ăn buôn bán đặt Tỳ Hưu trong nhà hoặc trong cửa hàng rất tốt.
3, có tác dụng hoá giải ngũ hoàng đại sát. Dùng Tỳ Hưu để hoá sát, trấn trạch và vượng tài, nhất là trong phương diện tài vận tỳ hưu có tác dụng rõ rệt.
nguồn gốc tỳ hưu:Tỳ hưu còn có tên gọi khác là Thiên Lộc, Tịch Tà, Bách giải tổng cộng 4 tên, là một loại thần thú trong truyền thuyết cổ đại TQ, đầu Rồng, thân Ngựa, chân Lân, hình dáng giống Sư tử, lông màu trắng tro, biết bay. Tỳ Hưu hung mãnh uy võ, trên Thiên Đình nó làm công việc tuần tra thị sát, ngăn chặn yêu ma quỷ quái nhiễu loạn Thiên Đình. Tỳ Hưu có mồm nhưng không có hậu môn, có thể nuốt vạn vật nhưng không thải. Có khả năng chiêu tài tiến bảo, tiền tài chỉ có vào nhưng không có ra, thần kỳ khác thường vì thế rất nhiều người deo ngọc bội Tỳ Hưu.
Theo truyền thuyết Tỳ Hưu là đứa con thứ chín của Long Vương, thức ăn của nó là kim ngân châu báu, vì thế toàn thân nó toát lên bảo khí một cách tự nhiên. Đem Tyf Hưu ra so sánh với các con vật cát tường khác như Cóc vàng thì Tỳ Hưu luôn đứng đầu, vì thế nó rất được Ngọc Hoàng ưa chuộng. Nhưng ăn nhiều thì nặng bụng, cho nên có một lần vì không nhịn được nó đã đi bậy trên Thiên Đình khiến Ngọc Hoàng Đại Đế rất tức giận và cho một tát vào mông khiến cho hậu môn bị bịt kín luôn, từ đó kim ngân châu báu chỉ có thể vào mà không thể ra. Sau khi điển cố đó được truyền đi, Tỳ Hưu được xem như con vật chiêu tài tiến bảo cát tường.
Tỳ Hưu cũng có phân biệt đực cái, con đực tượng trưng cho tài vận ( vận tiền tài ), con cái tượng trưng cho tài khố ( kho tiền ), có tiền thì phải có kho mới giữ được. Vì thế mua Tỳ Hưu người ta mua 1 lần một cặp mới thực sự là chiêu tài tiến bảo. nhưng nếu đeo trên người tốt nhất đeo 1 con để tránh 2 con đánh nhau. Bên trên chỉ là truyền thuyêt để mọi người tham khảo !
ĐẦU TỲ HƯU
Tỳ Hưu là loài vật thích ngủ, mỗi ngày tốt nhất là cầm Tỳ Hưu xoa xoa chơi 1 lúc giống như gọi nó dậy, làm như thế tài vận ( vận tiền tài, vận may )mới theo đến.
Theo sách cổ ghi chép Tỳ hưu là một trong năm bảo thú ( trong đó có Long, Lân, Quy, Phượng và Tỳ Hưu) được xung là chiêu tài thần thú. Cũng theo truền thuyết thì Tỳ Hưu từng có công giúp ĐAN HOÀNG NHỊ ĐẾ thắng trận và được xưng là thiên lộc thú với nghĩa là phúc lộc trời ban cho. Tỳ Hưu còn là tượng trưng cho hoàng thất, là vật hộ tài của hoàng thất và được xưng là đế bảo. Cũng vì nó chuyên ăn mãnh thú tà linh mà người xưa gọi là Tịch Tà, các nhà phong thuỷ cổ đại TQ nhận định rằng Tỳ Hưu là con vật cát tường có thể chuyển hoạ thành phúc.
Tỳ Hưu có 26 loại tạo dáng, bảy bảy bốn mươi chín hoá thân, miệng lớn mông to, không có hậu môn, chỉ ăn không ỉa, tượng trưng hút tiền tài khắp nơi, tiền chỉ có vào không có ra, đồng thời có thể trấn trạch tịch tà, giúp chủ nhân giử chắc tiền trong tay.
Các vị thánh hiền xưa cho rằng mệnh là do trời định, nhưng vận trình có thể thay đổi, trong đân gian có câu: ” xoa đầu Tỳ Hưu một cái vận trình thịnh vượng, xoa tiếp một cái tài vận cuồn cuộn, xoa Tỳ Hưu 3 cái bình bộ thanh vân.
HaI con vật đặt trước cửa ngân hàng mà người ta hay gọi là Sư Tử thực chất là Tỳ Hưu.
CHẤT LIỆU LÀM TỲ HƯU
Tỳ Hưu thường được làm từ 3 chất liệu chính:
1, gốm sứ, ngọc, giả ngọc, lưu ly…Gốm thì ít gặp đa số dùng để chôn dưới đất. Tỳ Hưu làm bằng ngọc thường được đeo theo người để bảo vệ sức khoẻ.
2, kim loại, thường lấy đồng để làm, bởi vì thứ kim loại này tương đối bền, vả lại sau khi đánh bóng thì màu gần giống màu vàng ( gold ), dùng để sinh tài rất hợp.
3, Gỗ. Một số biệt thự cổ dùng gỗ để tạc tượng Tỳ Hưu sau đó đặt lên xà nhà, tác dụng là cản giải sát.
theo: http://enbac.com/Noi-that-Gia-dung/p326461/TY-HUU-_-tac-dung-cua-Ty-Huu.html
*Tỳ hưu: 貔貅; theo Từ Điển Hán Việt của Thiều Chửu, tỳ hưu con gấu trắng (bạch hùng), một giống thú rất mạnh cho nên đời xưa gọi các dũng sĩ là tì hưu (17n). Chẳng hạn trong Bình Ngô Đại Cáo Nguyễn Trãi Viết :”Viên tuyển tỳ hưu chi sĩ, Thân mệnh trảo nha tri thần” và Ngô Tất Tố dịch là “Sĩ tốt kén người hùng hổ, Bề tôi chọn kẻ vuốt nanh”. Còn trong Văn tế Võ Tánh và Ngô Tùng Châu, Đặng Đức Siêu viết: Há rằng ngại một phen thỉ thạch, giải trùng vi mà tìm tới quân vương; bởi vì thương muôn mạng tì hưu, thà nhất tử để cho toàn tướng sĩ. (câu 10)
Nếu theo hai câu thơ này thì tín ngưỡng tỳ hưu không thể có sớm hơn thời Nguyễn (vì khái niệm tỳ hưu chỉ dũng tướng còn phố biến) và rất nhiều khả năng chỉ mới xuất hiện gần đây ở Việt Nam qua dòng giao lưu tín ngưỡng. Sự nở rộ tín ngưỡng tỳ hưu ở chính Trung Quốc có lẽ cũng cách nay không lâu vì Từ Điển Hán Việt của Thiều Chửu (xuất bản vào nửa đầu thế kỷ 20) viết dựa theo một số bộ tự điển của Trung Quốc cũng không thấy nói đến linh vật này. Khang Hi Từ Điển đời Thanh cũng vậy. Giữa con gấu trắng biến thành con của con Rồng phải chăng là một một sự biến hóa truyền thuyết giống như nghi án cho rằng ‘rồng’ là sự cải biên hoặc là từ rắn thần naga của Ấn Độ hay con sấu (Thuồng luồng) của Bách Việt.
Nhưng theo truyền thuyết, tì hưu lại là một linh thú do Rồng phối với một giống vật khác sinh ra (có tất cả chín loài như vậy), có hình từa tựa con Lân. Tì hưu còn gọi là hươu trời (thiên lộc) nên được coi chủ về thu giữ của cải (lộc) và có sừng để đâm tà ma cho gia chủ. Truyền thuyết còn nói khi gặp khó khăn về tiền bạc lo việc quốc gia, Minh Thái Tổ từng năm mộng thấy con tì hưu. Vua cho xây nơi con vật xuất hiện một cổng ngũ quan dẫn vào cung, từ đó quốc khố luôn đầy ắp và quốc gia giàu có. Sau đó vua cho khắc tượng ngọc tỳ hưu để trong cung cầu tài lộc. Nhưng có một truyền thuyết khác kể rằng khi Thương Hiệt thời thương cổ đi tìm dấu vết các loài để chế ra chữ viết có bắt gặp một vết chân lạ. Ông hỏi một người thợ săn thì được biết đó là con tỳ hưu. Người thợ săn còn cho biết thêm loài thú này rất hung dữ và ít khi xuất hiện.
Bắt đầu từ nhà Minh và nối theo là nhà Thanh các hoàng đế, cũng theo truyền thuyết, đều tạc tì hưu để cầu tài, nhưng cấm dân gian điều này (vì vậy không có trong từ điển chăng!?). Nhưng nhiều người vẫn lén làm theo. Theo giai thoại thì Hòa Thân có lén giấu một con tì hưu to hơn cả của vua, mông rất lớn, trong hòn giả sơn ở hoa viên dinh phủ của mình. Khi bị xử tội mới phát hiện ra và quan quân kiểm kê tài sản thấy nhiều hơn cả quốc khố mấy lần. Giai thoại này truyền tụng ra ngoài, tín ngưỡng tỳ hưu nở rộ và mãi về sau này mới truyền sang Việt Nam.
Tượng tỳ hưu nổi tiếng nhất Trung Quốc hiện nay là Đức Thắng Môn và bán tượng tỳ hưu (mới chế) cũng là ngành kinh doanh nơi này. Người ta truyền rao phải mua tượng từ nơi này và được thầy phù thủy ở đây phù chú mới linh nghiệm. Con vật này theo mô tả mình gấu, đầu lân, đuôi rậm, bờm uốn cong, không có hậu môn nên chỉ ăn vàng và không ‘đi tiêu’ ra chút gì cả. Do vậy rất nhiều người thỉnh tượng tì hưu về nhà cầu tài. Người ta tin rằng tỳ hưu làm bằng ngọc hay đá quý mới linh nghiệm, khi ăn phải hướng mặt ra ngoài để ăn vàng bạc (nếu quay vào trong ăn hết của nhà), thỉnh phải đủ hai con để một con thu của còn một con trừ tà, và nhất là không chạm ngón tay vào miệng tỳ hưu vì như thế bị nó hút hết tài lộc.
Trích “Từ điển Tâm thức và Tín ngưỡng Việt Nam” [Chưa xuất bản]
* Những từ in hoa đậm có mục tra riêng trong từ điển
Nói nhỏ thôi nhe: tôi quen một đại gia có tài sản vài chục tỉ. Mấy năm nay nghe theo thầy thỉnh tỳ hưu để giàu hơn nhưng nay ăn ngủ không yên vì ảnh hưởng khủng hoảng (chủ yếu cổ phiếu) làm ông ta sắp phá sản!? Chắc chắn một điều ông ta thỉnh tỳ hưu đúng cách nhất thế gian này và thờ cũng rất trịnh trọng. Tin hay không tùy các bạn.